Ab Initio; hybride binnenvaartschip voor studenten
Het Scheepvaart en Transport College van de STC-Group (STC) was na vijftig jaar toe aan een nieuw opleidingsschip. Ze wilden de studenten leren omgaan met de techniek van de toekomst. Daarom koos het college voor een schip met hybride aandrijving. Zepp.solutions leverde het brandstofcelsysteem en de waterstofopslag aan Concordia Damen die het schip bouwde.
“De binnenvaartschepen die het STC in de opleidingen gebruikt gaan zo’n vijftig jaar mee”, legt Jan Bot, een van de oprichters van zepp.solutions, uit. “Ze willen dus investeren in een schip dat qua techniek jaren actueel blijft. Vandaar de keuze voor hybride aandrijving mét waterstof. In het verleden hebben wij voor de watertaxi in Rotterdam een soortgelijk project gedaan. We zijn als commerciële partij uitgenodigd om dat nu opnieuw te doen.”
Ab Initio
STC begon in 2018 met de ontwikkeling van het nieuwe opleidingsschip 'Ab Initio', dat in september 2022 in gebruik werd genomen. Het doel was om een state-of-the-art schip te creëren waarin de nieuwste technologieën en inzichten uit de Nederlandse maritieme sector worden gecombineerd. Ab Initio heeft een volledig elektrische aandrijflijn. Het batterijpakket aan boord wordt van energie voorzien door een moderne Stage V-dieselmotor, of door het waterstofbrandstofcelsysteem. Het schip kan bovendien energie opwekken via 200 vierkante meter zonnepanelen. Het feit dat er meerdere losse generatoren zijn die later ook zouden kunnen worden omgewisseld voor nieuwe technologie maken de Ab Initio ook geschikt voor toekomstige brandstoffen. De waterstof wordt vanaf de kade gebunkerd.
Een van de vijf
Inmiddels is het schip volop in gebruik bij de binnenvaartopleidingen van STC, waar jonge mensen opgeleid worden als matroos, schipper of schipper/ondernemer. De naam is gekozen door de studenten zelf. Ab initio betekent ‘vanaf het begin’. “Het waterstofsysteem is een soort ‘range extender’”,legt Jan uit. “Dat wil zeggen dat de batterij tijdens het varen constant wordt opgeladen. Aan het eind van de dag is de batterij overigens wel leeg, want het laden gaat iets langzamer dan het verbruik. Maar, de energie raakt minder snel op. Met het brandstofcelsysteem is het zero-emissiebereik van het schip verdubbeld.”
Industrie
Het project was zepp.solutions op het lijf geschreven. “We zijn ontstaan vanuit een studentenproject binnen de TU Delft”, vertelt Jan. “Tot 2017 ontwikkelden we daar waterstofracewagens. Met zepp.solutions wilden we de techniek ook in de industrie toepassen. Waarom? We weten allemaal dat het anders moet. We kunnen protesteren óf een bijdrage leveren aan de oplossing. Door elke dag hard te werken zijn we een stapje dichter bij een emissieloze toekomst.”
Certificering
Waar liep Zepp.solutions tegenaan tijdens de realisatie van het project? Jan: “Er is nog maar weinig regelgeving. Daardoor moet je voor de certificering veel zaken zelf uitzoeken, bewijzen en beargumenteren. Dat is extra, specialistisch werk, en een uitdaging. Het betekent vooral dat je veel rapporten oplevert en het is lastig om in te schatten hoe lang zoiets duurt. Maar, het is gelukt. Dat betekent ook dat we inmiddels veel kennis van zaken hebben opgebouwd voor toekomstige projecten. Belangrijk, niet alleen voor ons. We staan met zijn allen voor een grote verduurzamingsopgave. Deze kennis en ervaring is essentieel om de emissiedoelen te bereiken.”
Gelijke voet
Een ander aspect om die doelen te bereiken zijn de kosten voor waterstof. “En net zo goed; het gebrek van accijns op scheepvaartdiesel”, vult hij aan. “Er is een groot gat in kosten tussen diesel en waterstof. Sommige bedrijven worden gedwongen door regelgeving om voor waterstof te kiezen, bijvoorbeeld omdat ze opereren in natuurgebieden, of door voorwaarden in een aanbesteding. Wanneer we groene energie verder opschalen is het mogelijk om qua kosten op gelijke voet met fossiele brandstoffen te komen. Ook wordt de CO2-taks hoger, dat is een mooi instrument. Het is een lange, turbulente weg maar er komt een omslagpunt.”
